2 - Τα πέντε κέντρα της οργανικής μηχανής

Συχνά σε φιλοσοφικές συζητήσεις αναφέρεται για τον ανθρώπινο οργανισμό η ιδέα ότι αποτελεί την τελειότερη μηχανή που υπάρχει. Όμως αν και αυτό δεν είναι τελείως λάθος, ωστόσο αν και το συζητάμε και εν πολλοίς το δεχόμαστε, δεν συμπεριφερόμαστε απέναντι στον ανθρώπινο οργανισμό σαν μια πολύπλοκή μηχανή. Ωστόσο πρέπει κανείς να μελετήσει τον εαυτό του, όπως μελέτα μια νέα και πολύπλοκη μηχανή. Πρέπει να μάθει τα μέρη αυτής της μηχανής, τις κύριες λειτουργίες της, τις συνθήκες της σωστής εργασίας, τις αιτίες της εσφαλμένης εργασίας και πολλά άλλα πράγματα που είναι δύσκολο να περιγραφτούν χωρίς να χρησιμοποιήσουμε μια ειδική γλώσσα, που είναι επίσης ανάγκη να ξέρουμε, για να μπορέσουμε να μελετήσουμε τη μηχανή.

Η ανθρώπινη μηχανή έχει πέντε διαφορετικές λειτουργίες:

1. Σκέψη (ή διανόηση).

2. Συναίσθημα (ή συγκίνηση) .

3. Ενστικτώδη λειτουργία (όλη η εσωτερική εργασία του οργανισμού).

4. Κινητική λειτουργία (όλη η εξωτερική εργασία του οργανισμού, κίνηση στο χώρο κ.τ.λ.).

5. Σεξουαλική λειτουργία (ή λειτουργία δύο αρχών, αρσενικού και θηλυκού, σε όλες τους τις εκδηλώσεις).

Λέγοντας διανοητική λειτουργία ή λειτουργία της σκέψης εννοούμε όλες τις νοητικές διεργασίες, δηλαδή εμπεριέχονται εδώ: η επεξεργασία μιας εντύπωσης, ο σχηματισμός των παραστάσεων και των ιδεών, η λογική, η σύγκριση, η κατάφαση, η άρνηση, ο σχηματισμός των λέξεων, ο λόγος, η φαντασία και τα παρόμοια. Όλες οι σκέψεις με την μορφή ήχου ή εικόνας.

Η δεύτερη λειτουργία είναι το συναίσθημα ή οι συγκινήσεις όπως: η χαρά, η λύπη, ο φόβος, η κατάπληξη κ.τ.λ.. Ακόμα και αν είστε βέβαιοι ότι σας είναι σαφές πως και σε τι διαφέρουν οι συγκινήσεις από τις σκέψεις θα σας συμβούλευα να επαληθεύσετε όλες σας τις απόψεις σχετικά μ’ αυτό. Γιατί για ν’ αρχίσει κανείς να μελετά τον εαυτό του, είναι απαραίτητο να γνωρίζει ακριβώς ποιο είναι ποιο.

Οι δυο επόμενες λειτουργίες, ενστικτώδης και κινητική, θα απαιτήσουν περισσότερο χρόνο για να γίνουν κατανοητές, γιατί σε κανένα σύστημα συνηθισμένης ψυχολογίας, αυτές οι λειτουργίες δεν περιγράφονται και δεν διαιρούνται με ακριβή και λεπτομερή τρόπο.

Οι λέξεις «ένστικτο», «ενστικτώδη», χρησιμοποιούνται γενικά με λανθασμένη έννοια και, πολύ συχνά, χωρίς καθόλου έννοια. Στο ένστικτο ιδιαίτερα αποδίδονται, κατά κανόνα, εξωτερικές λειτουργίες που στην πραγματικότητα, είναι κινητικές και κάπου κάπου συναισθηματικές.

Η ενστικτώδης λειτουργία στον άνθρωπο περιλαμβάνει τέσσερις διαφορετικές τάξεις λειτουργιών.

1. Όλη την εσωτερική εργασία του οργανισμού, όλη τη φυσιολογία, για να το πούμε έτσι: Την πέψη και την αφομοίωση της τροφής, την αναπνοή, την κυκλοφορία του αίματος, όλη την εργασία των εσωτερικών οργάνων, τη δημιουργία νέων κυττάρων, την αποβολή αχρήστων ουσιών, την εργασία των αδένων εσωτερικής έκκρισης κ.τ.λ.

2. Τις λεγόμενες πέντε αισθήσεις: δράση, ακοή, όσφρηση, γεύση, αφή, και όλες τις άλλες αισθήσεις, όπως η αίσθηση του βάρους, της θερμοκρασίας, της ξηρασίας κ.τ.λ. Δηλαδή όλες τις αδιάφορες αισθήσεις, αισθήσεις που από μόνες τους δεν είναι ούτε ευχάριστες, ούτε δυσάρεστες.

3. Όλες τις σωματικές συγκινήσεις, δηλαδή όλες τις φυσικές αισθήσεις που είναι είτε ευχάριστες, είτε δυσάρεστες: όλα τα είδη πόνου ή δυσάρεστου αισθήματος, όπως δυσάρεστη γεύση ή δυσάρεστη οσμή και όλα τα είδη σωματικής ευχαρίστησης, όπως ευχάριστη γεύση, ευχάριστη οσμή, κ.τ.λ.

4. Όλα τα αντανακλαστικά, ακόμα και τα πιο πολύπλοκα, όπως το γέλιο και το χασμουρητό, όλα τα είδη σωματικής μνήμης, όπως η μνήμη της γεύσης, η μνήμη της όσφρησης, η μνήμη του πόνου, που στην πραγματικότητα είναι εσωτερικά αντανακλαστικά.

Η κινητική λειτουργία περιλαμβάνει όλες τις εξωτερικές κινήσεις, όπως το βάδισμα, το γράψιμο, την ομιλία, το μάσημα και όλες τις μνήμες τους. Στην κινητική λειτουργία ανήκουν επίσης εκείνες οι κινήσεις που στη συνηθισμένη γλώσσα ονομάζονται «ενστικτώδεις», όπως το να πιάσει κανείς ένα αντικείμενο που πέφτει, χωρίς να σκεφτεί.

Η διαφορά μεταξύ της ενστικτώδους και της κινητικής λειτουργίας είναι πολύ σαφής και μπορεί εύκολα να κατανοηθεί αν, απλώς, θυμάται κανείς ότι όλες οι ενστικτώδεις λειτουργίες, χωρίς εξαίρεση, είναι έμφυτες και δεν χρειάζεται να τις μάθει για να τις χρησιμοποιεί, ενώ από την άλλη μεριά, καμιά από τις κινητικές λειτουργίες δεν είναι έμφυτη και πρέπει να τις μάθει όλες κανείς, όπως ένα παιδί μαθαίνει να περπατάει ή όπως κάποιος μαθαίνει να γράφει ή να σχεδιάζει.

Έκτος από αυτές τις κανονικές κινητικές, λειτουργίες, υπάρχουν επίσης μερικές περίεργες κινητικές λειτουργίες που αντιπροσωπεύουν άχρηστη εργασία της ανθρώπινης μηχανής έξω από το πρόγραμμα της φύσης, αλλά που κατέχουν ένα πολύ μεγάλο μέρος στη ζωή του άνθρωπου και καταναλώνουν μεγάλη ποσότητα από την ενέργεια του.

Αυτές είναι: τα όνειρα, η φαντασία, το ονειροπόλημα, η συζήτηση με τον εαυτό μας, η άσκοπη ομιλία και γενικά, όλες οι χωρίς έλεγχο και χωρίς δυνατότητα να ελεγχθούν εκδηλώσεις.

Η σεξουαλική λειτουργία σχετίζεται με την χρήση της σεξουαλικής ενέργειας. Είναι ένα γεγονός πως η σεξουαλική ενέργεια δημιουργεί. Χάρη στην σεξουαλική ενέργεια των γονέων μας έχουμε σώματα και εκδηλωνόμαστε σ΄ αυτόν τον κόσμο.

Η σεξουαλική ενέργεια προβαλλόμενη προς τα έξω δημιουργεί και δημιουργεί όλα αυτά τα υπέροχα οχήματα που κατέχουμε για να εκδηλωνόμαστε, σαν Ουσίες, σαν ψυχές.

Η ίδια ενέργεια, προβαλλόμενη προς τα μέσα, μπορεί χρησιμοποιούμενη με έξυπνο τρόπο να παράγει θαυμάσιες δημιουργίες μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, που θα μπορούσαν να εκφράζονται με εξέχουσες δυνάμεις, υπεραισθήσεις και ικανότητες.

Μέσα από την ορθή του χρήση περνά η ανάπτυξη του σεξουαλικού κέντρου. Λεπτομερειακά για την ορθή και έξυπνη χρήση και λειτουργία του σεξουαλικού κέντρου θα μιλήσουμε στον 2ο και 3ο κύκλο του σεμιναρίου μας.

Κάθε κέντρο έχει το λεγόμενο «κέντρο βάρους» του, την θέση του μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό.

Το κέντρο βάρους του διανοητικού κέντρου είναι στον εγκέφαλο.

Το κέντρο βάρους του συγκινησιακού κέντρου είναι στο ηλιακό πλέγμα, στην περιοχή της καρδιάς και του στήθους γενικότερα.

Τα κέντρα βάρους του κινητικού και ενστικτώδους κέντρου βρίσκονται στη σπονδυλική στήλη.

Το κέντρο βάρους του σεξουαλικού κέντρου βρίσκεται στα σεξουαλικά όργανα.

Όλα τα κέντρα έχουν πολλά κοινά και ταυτόχρονα καθένα έχει και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.

Μια από τις πιο σημαντικές αρχές αναφορικά με τα κέντρα, που πρέπει να γίνει κατανοητή, είναι η μεγάλη διαφορά στην ταχύτητα τους, δηλαδή διαφορά στις ταχύτητες των λειτουργιών τους.

Το βραδύτερο όλων είναι το διανοητικό κέντρο.

Μετά απ’ αυτό --- αν και πάρα πολύ ταχύτερα --- ακολουθούν τα κέντρα κινητικό και ενστικτώδες, που έχουν περίπου την ίδια ταχύτητα. Ταχύτερο αυτών είναι το συγκινησιακό και ταχύτερο όλων των κέντρων το σεξουαλικό.

Οι παρατηρήσεις μπορούν να μας βοηθήσουν να επιβεβαιώσουμε τη μεγάλη διαφορά στις ταχύτητες των λειτουργιών, άλλα δεν μπορούν να μας δώσουν τους ακριβείς αριθμούς. Στην πραγματικότητα, η διαφορά είναι πολύ μεγάλη, μεγαλύτερη απ’ αυτή που μπορεί κανείς να φανταστεί σαν δυνατή μεταξύ λειτουργιών του ίδιου οργανισμού.

Προσπαθήστε, π.χ., να συγκρίνετε την ταχύτητα των νοητικών λειτουργιών μ’ αυτήν των κινητικών λειτουργιών. Προσπαθήστε να παρατηρήσετε τον εαυτό σας όταν πρέπει να εκτελέσετε πολλές γρήγορες, ταυτόχρονες κινήσεις, όπως όταν οδηγείτε αυτοκίνητο σ΄ έναν πολυσύχναστο δρόμο ή ιππεύετε γρήγορα σ’ έναν άσχημο δρόμο ή κάνετε οποιαδήποτε εργασία που απαιτεί γοργή κρίση και γρήγορες κινήσεις, θα δείτε αμέσως ότι δεν μπορείτε να παρατηρήσετε όλες σας τις κινήσεις. θα πρέπει ή να τις επιβραδύνετε ή να χάσετε το μεγαλύτερο μέρος των παρατηρήσεων σας. Διαφορετικά θα διατρέξετε τον κίνδυνο ατυχήματος και ίσως σας συμβεί, αν επιμείνετε στην παρατήρηση. Μπορούν να γίνουν πολλές, παρόμοιες παρατηρήσεις. Ιδιαίτερα στο συγκινησιακό κέντρο, που είναι ακόμα πιο ταχύ. Καθένας μας κάνει, στην πραγματικότητα, πολλές παρατηρήσεις πάνω στις διαφορετικές ταχύτητες των λειτουργιών μας, άλλα μόνο πολύ σπάνια γνωρίζουμε πράγματι την αξία των παρατηρήσεων και εμπειριών μας. Μόνο όταν μάθουμε την Αρχή, αρχίζουμε, πράγματι, να κατανοούμε τις προηγούμενες παρατηρήσεις μας.

Ταυτόχρονα πρέπει να ειπωθεί ότι οι αριθμοί που αναφέρονται σ’ αυτές τις διαφορετικές ταχύτητες είναι επιβεβαιωμένοι και γνωστοί τουλάχιστον στην Γνωστική διδασκαλία αλλά και σε άλλες που μας έρχονται από την Ανατολή.

Όπως θα δείτε αργότερα, η διαφορά στην ταχύτητα των κέντρων είναι ένας πολύ παράξενος αριθμός, που έχει κοσμική σημασία, δηλαδή υπεισέρχεται σε πολλές κοσμικές διαδικασίες ή ας πούμε καλλίτερα, διαχωρίζει πολλές κοσμικές διεργασίες, τη μια από την άλλη. Αυτός ό αριθμός είναι ο 30.000. Αυτό σημαίνει ότι τα κέντρα κινητικό και ενστικτώδες είναι 30.000 φορές ταχύτερα από το διανοητικό κέντρο. Και το συγκινησιακό κέντρο, όταν λειτουργεί με την πρέπουσα ταχύτητα του, είναι 30.000 φορές ταχύτερο από το κινητικό και το ενστικτώδες. Τέλος, το σεξουαλικό κέντρο είναι 30.000 φορές ταχύτερο από το συγκινησιακό.

Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς σε μια τέτοια τεράστια διαφορά στις ταχύτητες των λειτουργιών μέσα στον ίδιο οργανισμό. Στην πραγματικότητα, αυτό σημαίνει ότι τα διάφορα κέντρα έχουν τελείως διαφορετικό χρόνο. Τα κέντρα κινητικό και ενστικτώδες έχουν 30.000 φορές μεγαλύτερο χρόνο από το χρόνο του διανοητικού κέντρου και το συγκινησιακό κέντρο έχει 30.000 φορές μεγαλύτερο χρόνο από τα κέντρα αυτά.

Καταλαβαίνετε καλά τι σημαίνει «μεγαλύτερος χρόνος»;

Σημαίνει ότι για κάθε είδος εργασίας που έχει ένα κέντρο να κάνει, έχει στη διάθεση του τόσες φορές περισσότερο χρόνο. Όσο και αν είναι παράξενο, αυτό το γεγονός της μεγάλης διαφοράς στην ταχύτητα των κέντρων εξηγεί πολλά πασίγνωστα φαινόμενα, που η συνηθισμένη επιστήμη δεν μπορεί να εξηγήσει και που τα προσπερνά σιωπηρά ή απλώς, αρνείται να τα συζητήσει. Αναφέρομαι τώρα στην εκπληκτική και τελείως ανεξήγητη ταχύτητα μερικών φυσικών και νοητικών λειτουργιών.

Ένας άνθρωπος, π.χ., πίνει ένα ποτήρι μπράντυ και αμέσως, σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο, νοιώθει πολλά καινούργια συναισθήματα και αισθήματα — ένα συναίσθημα ζέστης, χαλάρωσης, ανακούφισης, ειρήνης, ευχαρίστησης, καλοζωίας, ή από την άλλη μεριά θυμού, ερεθισμού και τα παρόμοια. Αυτό που αισθάνεται μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την περίπτωση, αλλά παραμένει το γεγονός ότι το σώμα ανταποκρίνεται στο ερέθισμα πολύ γρήγορα, σχεδόν αμέσως.

Φυσικά, για έναν άνθρωπο που δεν έχει ποτέ σκεφτεί γύρω απ’ τον εαυτό του και δεν έχει προσπαθήσει ποτέ να τον μελετήσει, δεν υπάρχει τίποτα παράξενο σ’ αυτό, ή σ’ οτιδήποτε άλλο. Αλλά στην πραγματικότητα, από την άποψη της συνηθισμένης φυσιολογίας, αυτά τα φαινόμενα φαίνονται σχεδόν θαυμαστά.

Ένας φυσιολόγος γνωρίζει πόσο πολλές, περίπλοκες διαδικασίες πρέπει να μεσολαβήσουν μεταξύ της κατάποσης του μπράντυ ή ενός ποτηριού νερό και του αισθήματος των αποτελεσμάτων του. Κάθε ουσία που μπαίνει στο σώμα από το στόμα πρέπει να αναλυθεί, να δοκιμαστεί με διάφορους τρόπους και μόνο τότε να γίνει αποδεκτή ή να απορριφθεί. Και όλο αυτό συμβαίνει σε ένα δευτερόλεπτο, ή και λιγότερο. Είναι ένα θαύμα και ταυτόχρονα δεν είναι. Γιατί αν γνωρίζουμε τη διαφορά στην ταχύτητα των κέντρων και θυμόμαστε ότι το ενστικτώδες κέντρο, που πρέπει να κάνει αυτή την εργασία, έχει 30.000 φορές περισσότερο χρόνο από το διανοητικό, με το όποιο μετράμε το συνηθισμένο μας χρόνο, μπορούμε να καταλάβουμε πως γίνεται να συμβαίνει αυτό. Σημαίνει ότι το ενστικτώδες κέντρο έχει όχι ένα δευτερόλεπτο, άλλα περίπου οκτώ ώρες στη διάθεση του και σε οκτώ ώρες αυτή η εργασία μπορεί βέβαια να γίνεται και σ’ ένα συνηθισμένο εργαστήριο χωρίς να υπάρχει ανάγκη για βιασύνη. Ώστε η ιδέα μας για την ασυνήθιστη ταχύτητα αυτής της εργασίας είναι καθαρά μια ψευδαίσθηση που έχουμε γιατί νομίζουμε πως ο συνηθισμένος χρόνος μας ή χρόνος του διανοητικού κέντρου, είναι ο μόνος χρόνος που υπάρχει.

Τα πέντε κέντρα για τα οποία έχουμε μιλήσει, στη ανθρώπινη μηχανή είναι ρυθμισμένα τέλεια, ώστε καθένα να παίρνει εντυπώσεις του δικού του είδους και να ανταποκρίνεται σ’ αυτές με αντίστοιχο τρόπο. Και όταν τα κέντρα λειτουργούν σωστά, είναι δυνατό να υπολογίσεις την εργασία της ανθρώπινης μηχανής και να προβλέψεις πολλά μελλοντικά συμβάντα και ανταποκρίσεις στη ανθρώπινη μηχανή, καθώς και να τα μελετήσεις, αλλά και να τα κατευθύνεις ακόμα.

Άλλα δυστυχώς, τα κέντρα, ακόμα και σ’ αυτόν που λέγεται υγιής και κανονικός άνθρωπος, πολύ σπάνια λειτουργούν όπως θα έπρεπε.

Η αιτία είναι ότι τα κέντρα είναι έτσι κατασκευασμένα, ώστε να μπορούν ν’ αντικαθιστούν το ένα το άλλο, μ’ έναν ορισμένο τρόπο. Στο αρχικό σχέδιο της Φύσης ο σκοπός αυτού του γεγονότος, αναμφίβολα, ήταν το να κάνει τη λειτουργία των κέντρων συνεχή και να δημιουργήσει μια προστασία ενάντια στις πιθανές διακοπές στην λειτουργία της μηχανής, γιατί, σε μερικές περιπτώσεις, μια διακοπή θα μπορούσε ν’ αποβεί μοιραία.

Άλλα η ικανότητα των κέντρων να λειτουργούν το ένα αντί του άλλου σε μιαν ανεκπαίδευτη και ανεξέλικτη μηχανή, — όπως είναι οι μηχανές όλων μας, — γίνεται υπερβολική και σαν αποτέλεσμα, η μηχανή πολύ σπάνια λειτουργεί με κάθε κέντρο στη σωστή του εργασία. Σχεδόν κάθε λεπτό το ένα ή το άλλο κέντρο αφήνει τη δική του εργασία και προσπαθεί να κάνει την εργασία ενός άλλου που, με τη σειρά του προσπαθεί να κάνει την εργασία ενός τρίτου. Η συνέπειες αλλά και οι αιτίες μιας τέτοιας λειτουργίας αλλά και η σημασία μιας ισορροπημένης λειτουργίας θα μας απασχολήσουν αρκετά στο μέλλον.

Ειπώθηκε ότι τα κέντρα μπορούν να αντικαθιστούν το ένα το άλλο μέχρι ενός ορισμένου σημείου, άλλα όχι εντελώς και αναπόφευκτα σε τέτοιες περιπτώσεις λειτουργούν πολύ λιγότερο αποτελεσματικά.

Το κινητικό κέντρο π.χ., μέχρι ενός ορισμένου σημείου, μιμείται την εργασία του διανοητικού κέντρου, άλλα δεν μπορεί να παράγει παρά μόνο πολύ αόριστες και ασύνδετες σκέψεις όπως, π.χ., στα όνειρα και στα ονειροπολήματα.

Με τη σειρά του το διανοητικό κέντρο μπορεί να λειτουργεί αντί του κινητικού. Προσπαθήστε να γράψετε π.χ., σκεπτόμενοι το κάθε γράμμα που πρόκειται να γράψετε και το πως θα το γράψετε. Μπορείτε να κάνετε πειράματα αυτού του είδους, προσπαθώντας να χρησιμοποιείτε το μυαλό σας για να κάνετε κάτι που τα χέρια σας ή τα πόδια σας μπορούν να κάνουν χωρίς τη βοήθεια του, π.χ. να κατεβείτε μια σκάλα προσέχοντας κάθε σας κίνηση ή να κάνετε κάποια συνηθισμένη εργασία με τα χέρια σας, υπολογίζοντας και ετοιμάζοντας την παραμικρή κίνηση με το μυαλό σας. Θα δείτε αμέσως πόσο πιο δύσκολη θα γίνει και πόσο πιο αργό και πολύ πιο αδέξιο είναι το διανοητικό κέντρο σε σύγκριση με το κινητικό. Μπορείτε επίσης να το δείτε αυτό, όταν μαθαίνετε κάποιο είδος νέας κίνησης — ας υποθέσουμε ότι μαθαίνετε να δακτυλογραφείτε ή οποιοδήποτε είδος νέας φυσικής εργασίας — ή πάρτε κάποιον που εκπαιδεύεται σε ένα νέο σπορ. Για ένα διάστημα σ’ όλες τις κινήσεις σας (ή του) θα εξαρτάστε από το διανοητικό κέντρο και μόνο ύστερα από αρκετό χρόνο θα αρχίσουν αυτές να μεταβιβάζονται στο κινητικό κέντρο.

Καθένας γνωρίζει την ανακούφιση που έρχεται όταν οι κινήσεις γίνουν συνήθεια, όταν οι προσαρμογές γίνουν αυτόματες και όταν δεν είναι απαραίτητο να σκέπτεται και να υπολογίζει διαρκώς κάθε κίνηση. Αυτό σημαίνει ότι η κίνηση έχει μεταβιβαστεί στο κινητικό κέντρο, όπου φυσιολογικά ανήκει.

Το ενστικτώδες κέντρο μπορεί να λειτουργεί αντί του συγκινησιακού και το συγκινησιακό μπορεί, πότε - πότε, να λειτουργεί αντί όλων των άλλων. Και σε μερικές περιπτώσεις, το διανοητικό πρέπει να εργαστεί για το ενστικτώδες, αν και μπορεί να κάνει μόνο ένα πολύ μικρό μέρος της εργασίας του, το μέρος που συνδέεται με ορατές κινήσεις, όπως η κίνηση του στήθους κατά την αναπνοή.

Επιστρέφοντας στην ακανόνιστη ή ανισόρροπη λειτουργία των κέντρων, πρέπει να πω ότι, στην ουσία, αυτή γεμίζει όλη τη ζωή μας. Οι αμυδρές εντυπώσεις μας, οι αόριστες εντυπώσεις μας ή η έλλειψη εντυπώσεων, η αργή κατανόηση πολλών πραγμάτων, πολύ συχνά η ταύτιση μας και η συμμόρφωση μας, ακόμα και το ψέμα μας, όλα αυτά εξαρτώνται από την άτακτη λειτουργία των κέντρων.

Η ιδέα της άτακτης λειτουργίας των κέντρων δεν υπεισέρχεται στο συνηθισμένο τρόπο σκέψης και στη συνηθισμένη μας γνώση και δεν αντιλαμβανόμαστε πόσο πολύ μας βλάπτει, πόση πολλή ενέργεια σπαταλούμε, χωρίς να υπάρχει ανάγκη, μ’ αυτό τον τρόπο και τις δυσκολίες στις οποίες μας οδηγεί αυτή η ακανόνιστη λειτουργία των κέντρων. Αγνοούμε γενικά τις συνέπειες της μη ισορροπημένης λειτουργίας των κέντρων, άγνοια όμως απαγορευτική αν επιθυμούμε την ψυχική μας ανάπτυξη.